Basic HTML Version
TİCARETİ KOLAYLAŞTIRMA ANLAŞMASI VE ÜYE ÜLKELERİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
TK
Anlaşmasının temel 2 amacı
şunlardır.
a)
Formalitelerin ve diğer işlemle-
rin hızlandırılarak malların ihraç
veya ithalinin en kısa sürede gerçek-
leştirilmesi ve transit geçişlerin aynı
şekilde hızlandırılması;
b)
ithalat ve ihracatta ve transit
geçişlerde tahsil edilen harç, resim
ve diğer hizmet harcamalarının
azaltılarak, bu alanlardaki giderlerin
asgari ölçüye indirilmesi ve suretle
uluslar arası ticaret hacminin artma-
sına katkıda bulunulması. Bu amaç-
lara yönelik uygulamaların aşağıda
kısaca belirlenen spesifik alanlarda
etkili olması beklenmektedir. Esasen
GATT 94 Anlaşması’nın bazı hüküm-
lerinin genişlemesi ve netleştiril-
mesi amacı güden bu alanlarda DTÖ
temel ilkelerinin özenle göz önünde
tutulduğunu bir kez daha belirtelim.
Aşağıda DTÖ üyelerinin TK anlaşma-
sının yürürlüğe girmesiyle üstlene-
cekleri yükümlülükler çok çeşitli ve
kapsamlıdır. Bu nedenle yazımızda
tüm konuları ayrıntılı olarak ince-
lemek olanağımız bulunmadığından
sadece ana temalarını belirtmekle
yetineceğiz:
• Ulusal yönetimlerin, özellik arze-
denler de dahil, malların ihracat ve
ithalinde ve transit geçişlerde uygu-
lanacak gümrük vergisi ve diğer
vergi ve harçlar, malların sınıflan-
dırılması, gümrük değerleri, menşe
kuralları, uygulanacak yaptırımlar,
idare’nin kararlarına itiraz hakkı,
ticaret politikası ve ticari anlaşma-
lar ve tarife kontenjanlarının uygu-
lanması ile ilgili tüm konulardaki
işlem ve uygulama usullerinin açık
olarak yayınlaması gerekmektedir.
Bu işlemlerle ilgili istenen bilgi ve
belgeler de yayınlanmalı ve tümüne
internet üzerinden de ulaşılabilme-
lidir. Bu konular “şeffaflık” ilkesinin
doğal sonucu olarak ortaya çıkmak-
tadır.
• Üye ülke yönetimleri, dış ticaret
alanındaki kanun ve kararları çıkar-
madan önce, ilgili taraflar ve güm-
rük müşavirleri ile danışmalarda
bulunmalıdır. Gerçekten, ithalat ve
ihracatçılar sınır kapılarında yek-
nesak uygulamalar yapılmamasın-
dan şikayet etmektedirler. Bu husu-
sun olumsuz algılar yaratabileceği
de göz önünde tutularak, bu konuda
danışmalar yapılmalı ve uygulama-
lar yayınlanarak tüm gümrük mer-
cilerinin yeknesak uygulamalar yap-
maları sağlanmalıdır.
• Uygulanan yöntemlerin ve vergi
ve harçların farklılıklar göstermesi
mümkündür. Bu husus gümrük mer-
cileri ile şirketler ve gümrük müşa-
virleri arasında anlaşmazlıklara yol
açmaktadır. Ticari işletmeler ithalat
ve ihracat işlemlerinde ne tür konu-
larla karşılaşacaklarını, ne oranda
vergi ve harç ödeyeceklerini peşi-
nen net olarak bilmek isteyebilirler.
Bu çerçevede, TKA, Dünya Gümrük
teşkilatının değişik KYOTO sözleş-
mesi hükümlerine uygun biçimde
yeni kurallar getirmiştir. Buna göre,
ilgililer belli bir konuda yetkili mer-
cilerden ön bilgi talep edebilecek-
lerdir. Bu bilgiler konuya uygula-
nacak rejimi belirleyecek ve şirket
hesabını buna göre yapabilecektir.
Cevaplar makul bir süre içinde veril-
meli ve başka şirketlerin de aynı
uygulamadan yararlanmaları için
yayınlanmalıdır.
• Anlaşmada, gümrük mercileri ve
diğer idarelerin kararlarına karşı,
yetkili merciler nezdinde itiraz etme
veya değişiklik talep etme hakkı
tanınmıştır. Bu konudaki yöntem
açık ve net olmalıdır. Bu suretle ida-
re’nin yanlış veya eksik değerlen-
dirme ve işlemlerine ve keyfi uygu-
lamalarına karşı şahıs ve kurumları
koruma amacı güdülmüştür.
• Devletlerin, tüketicilerin sağlığını
korumak için, gıda ürünleri ithalat
ve ihracatında özel tedbirler alma-
ları ve ticaret konusu malları kont-
rol etmeleri doğaldır. Aynı durum
hayvan gıdaları için de sözkonusu-
dur. Esasen bu ürünlerin ithalat-
çıları kontrol yapılacağını bilmek-
tedirler. Sağlığa zararlı unsurların
bulunması durumunda tüm yükün
ithaline izin verilmemektedir. İtha-
latçılar bu durumda büyük risklerle
karşı karşıya kalacaklarından üye
ülkelerin, kontrol ve analizlerinde
bilimsel verilere dayanmaları, şeffaf
ve objektif davranmaları gerekmek-
tedir. Aynı şekilde kontrol meka-
nizmalarının niteliği, başlatıldığı ve
sona erdirildiği tarihler açıklanma-
lıdır. İlgililerin ikinci bir tahlil yap-
tırma isteğini kabul etmelidir.
• Anlaşma, verilen hizmetler karşılı-
ğında tahsil edilecek ücret ve harçla-
rın sözkonusu hizmetler için yapılan
harcamaları aşmaması gerektiğini
belirtmektedir. Bu suretle, sözko-
nusu giderlerin DTÖ’nün ek güm-
rük vergisi yaratmaması ilkesine
uyularak ticareti olumsuz yönde
etkilenmemesi
hedeflenmektedir.
Yaptırımlar neticesi kesilecek ceza-
ların ölçülü olması, sadece kanun
ve kuralları ihlal edenlere uygulan-
ması gerekmektedir. Harç ve ceza
oran veya miktarları önceden yayın-
lanmalı, keyfi uygulamalar yapılma-
malıdır.
KYOTO Protokolü, küresel ısınma ve iklim değişikliği konusunda
mücadeleyi sağlamaya yönelik uluslararası tek çerçeve sözleşmesidir.
Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi içinde
imzalanmıştır. Bu protokolü imzalayan ülkeler, karbon dioksit ve
sera etkisine neden olan diğer beş gazın salımını azaltmaya veya
bunu yapamıyorlarsa karbon ticareti yoluyla haklarını arttırmaya
söz vermişlerdir. Protokol, ülkelerin atmosfere saldıkları karbon
miktarını 1990 yılındaki düzeylere düşürmelerini gerekli kılmaktadır.
GÜMRÜK MÜŞAVİRİ |
46
52