Basic HTML Version
MAKALE
E
şyanın yurda girişinde alınacak gümrük vergisi oranları, Bakanlar Kurulu tarafından İthalat Rejim Kararı
ile belirlenmek sureti ile Resmi Gazetede yayımlanarak uygulanmaktadır. Gümrük Vergisinin yasal daya-
nağı ise 474 sayılı Giriş Gümrük Tarife Cetveli Hakkında Kanun oluşturmaktadır. Söz konusu yasal düzen-
leme, gümrük vergisi had ve nispetleri konusunda, Bakanlar Kuruluna yetki vermektedir. Bakanlar Kurulu da,
Gümrük Giriş Tarife Cetvelinin mali ve koruyucu etkisini memleket ekonomisine en uygun nitelikte tutmak
amacıyla eşyaya ilişkin Gümrük Tarife Cetvelinde gösterilen vergi nisbet ve hadlerini, belirlenen sektörler iti-
bari yeniden değerlendirmekte ve sonuçta Ek Kararlar almaktadır. Makalemizde, günümüzde, artarak ekono-
mik etkileri hissedilen İlave Gümrük Vergisinin dayanağı ve uygulamasına ilişkin bilgiler yer almaktadır.
GÜMRÜK TARİFE CETVELİNDE ARMONİZE SİSTEM
T
ürk Gümrük Tarife Cetveli, Armonize
Sistem Nomanklatürü esas alınarak
düzenlenmiştir. Armonize Sistem esas iti-
bari ile Uyumu Sağlanmış(Armonize) Mal
Tanımı ve Kodlama Sistemine ilişkin ulusla-
rarası bir sözleşmedir. Günümüzde Armo-
nize Sisteme dayanan eşya kodlama sistemi,
dünya ticaretinin tamamına yakın bir ora-
nında kullanılmakta olup eşya sınıflandır-
masını en az altılı rakama dayanan bir pren-
sibi kendisine esas almaktadır. Sözleşmeye
taraf ülkeler, ulusal gümrük tarife cetvelle-
rini, bu altı rakamlı sınıflandırma sistemine
sadık kalarak, ulusal açılım ve istatistiki kod-
larla zenginleştirmek sureti ile daha ayrın-
tılı sınıflandırma yapmaları imkan dahilinde
bulunmaktadır. Bir diğer anlatımla eşyanın
sınıflandırılmasında kullanılan tarife kodları,
uluslararası geçerliliği olan ve eşya grupla-
rını tanımlamakta kullanılan sayısal ifade-
lerdir.
Vergi uygulamalarının yanı sıra genel kural-
lara aykırı olmamak üzere insan, çevre ve
toplum sağlığı ve güvenliğine ve ülkenin ikti-
sadi yapısının korunmasına yönelik iç hukuk
düzenlemeleri, gözetim ve korunma önlem-
leri, standart uygulaması, anti damping
uygulamaları uluslar arası eşya kodlama
sistemi olan gümrük tarife cetvelleri üzerin-
den yürütülmektedir.
Ülkemiz 01.01.1989 tarihinden itibaren anı-
lan sözleşmeyi uygulamaya geçirmiştir. 474
sayılı Gümrük Giriş Tarife Cetveli Hakkındaki
Kanunda yapılan değişiklikle Gümrük Giriş
Tarife Cetvelinde yer alan eşyaların güm-
rük vergisi had ve nispetlerini sıfıra kadar
indirilebilmeye, Cetveldeki had ve nispet-
leri % 50’sine kadar artırılabilmeye, tarife-
deki notlarda gerekli değişiklikleri yapmaya,
bu değişikliklerin uygulanmasına ilişkin usul
ve esasları belirlemeye Bakanlar Kurulu yet-
kili kılınmıştır. Kanundan alınan bu yetki ile
Bakanlar Kurulu her yılın son günü, sonraki
yıl için geçerli olan Türk Gümrük Tarife Cet-
velini yayımlamaktadır. Gümrük Birliğinin
oluşturulması ile 1996 yılından itibaren ülke-
mizde on iki rakamlı tarife tatbikatı uygulan-
maktadır.
1
MENŞE ÜLKE KRİTERİNE GÖRE
İLAVE GÜMRÜK VERGİSİ
Abdullah ÖZGÜR
Gümrük ve Ticaret
Başmüfettişi
GÜMRÜK MÜŞAVİRİ |
46
28