Basic HTML Version
Türkiye’ de Paralel Ticaretin Büyümesinin Önündeki Engeller ve Çözüm Önerileri
2
Küreselleşmenin bir sonucu olarak ülke ekonomileri-
nin birbirleri ile olan entegrasyonu, uluslararası tica-
retin giderek artmasını ve serbestleşmesini sağlamış-
tır. Bu baş döndürücü hız ve serbestleşme dünyanın
herhangi bir ülkesinde üretilen ürünün satışa sunul-
duktan ertesi günü tüm dünyaya dağıtılabilir hale gel-
miştir.
Dünya Ticaret Örgütü tarafından 1994 yılında akde-
dilen ve Türkiye’nin de taraf olduğu, uluslararası lite-
ratürde TRIPS
2
olarak adlandırılan söz konu anlaş-
manın 41’inci maddesine
3
göre; üyeler, bu anlaşma
kapsamındaki fikri mülkiyet haklarının ihlal edilme-
sine karşı etkin önlemlerin alınmasına olanak sağla-
mak için bu kısımda belirtilen uygulama usullerinin
kendi yasalarında da yer almasını sağlayacaklardır.
Bu usuller ile yasal ticarete engel olmaktan kaçınıl-
mış, adil ve eşit olması sağlanmış ve de kötüye kul-
lanılmasını önleyici şekilde tedbirler alınmış olacak-
tır. Ayrıca bu usuller gereğinden daha karmaşık veya
masraflı olmayacak veya makul olmayan zaman sınır-
larına yahut haksız gecikmelere neden olmayacaktır.
Türk gümrük mevzuatında ise Dünya Ticaret Örgü-
tü’nce akdedilen Fikir Mülkiyeti Haklarının Ticari
Niteliklerine İlişkin Anlaşma’sının, fikri ve sınai
mülkiyet haklarının gümrükte uygulanmasına iliş-
kin Avrupa Birliği Tüzüğü’nün ve Avrupa Birliği ile
Türkiye arasında gümrük birliği kuran anlaşmaların
uygulanmalarında aşağıda açıkça ortaya konulan bazı
karmaşıklık ve noksanlık bulunmaktadır.
Bu karmaşıklık ve noksanlıklar hak sahibi tarafından
kullanılarak paralel ithalat yapan tacirin işini yavaş-
latmakta ve bununla doğru orantılı olarak maliyetle-
rini artırmaktadır.
Genel olarak bakıldığında, paralel ithalat, tüketicile-
rin daha düşük fiyatlardan faydalanmasının sağlan-
ması açısından olumlu bir olgu olarak görülürken bu
tip karmaşık ve noksan düzenlemeler paralel ithalatın
sağlıklı yürütülememesi ile birlikte tüketiciye ürünün
ucuza ulaşmasını da engellemektedir.
Öte yandan, mevcut hükümlerin uygulanması güm-
rük idarelerinin de iş yükünü gereksiz olarak arttır-
makta ve kıt insan kaynaklarının zaten çok yoğun
olan diğer gümrük işlemlerine yönlendirilmesine
engel oluşturmaktadır.
Türk Gümrük mevzuatında yer alan karmaşık ve
noksanlıkların neler olduğu ve çözüm önerileri aşa-
ğıda detaylı bir şekilde açıklanmaya çalışılmıştır.
GÜMRÜK MÜŞAVİRİ |
46
12