Page 13 - G

Hak Konusu Eşyanın Ticareti ve Paralel İthalat 1
Fikri veya sınai mülkiyet
hakkı (örneğin marka
veya patent) konusu olan
eşyanın üretimi sonrası hak
sahibi üreticisi veya onun
lisans verdiği distribütör-
leri kanalıyla bir kere bir
veya birkaç ülkede piya-
saya sunulmasından sonra,
hak sahibinin izni gerekli
olmaksızın üçüncü kişiler
tarafından o pazara ithala-
tının yapılması serbesttir.
Bu tür ithalat uygulamada
“Paralel İthalat” veya “Gri
İthalat” olarak adlandırıl-
maktadır.
Bir başka ifadeyle paralel
ithalat, bir fikri mülkiyet
hakkıyla korunan ürünle-
rin bir pazarda sunulmasın-
dan sonra fikri mülkiyet
hakkı sahibinin izni gerekli
olmaksızın bir başka pazara
ithalatının yapılmasıdır.
Hak sahibinin ürünü bir-
den fazla pazarda sunmuş
olması durumunda ürünün
üçüncü kişiler tarafından
bir pazardan alınıp diğerine
ihraç edilmesi de bu çerçe-
veye girmektedir.
Paralel ithalat ile doğru-
dan ithalat arasındaki ana
farka baktığımızda, ürün-
lerin bir pazarda satılmak
üzere üretilmesinin ardın-
dan bu ürünlerin tüketi-
ciden önce yetkisiz satıcı-
lara ulaştığını görmekteyiz.
Diğer bir fark ise paralel
ithalat ürünlerinin diğer-
lerinden farklı bir biçimde
paketlenebildiği ve garanti
belgesi düzenlenen sınai
ürünlerde orijinal garantiye
sahip olmayabilmeleridir.
Ancak sözü geçen farklara
rağmen ürünler doğrudan
ithal edilen ürünlerle aynı-
dır, yani sahte, taklit veya
kopya değildir.
Paralel ithalat satıcılar ara-
sında rekabeti arttırmakta
ve aynı ürünün piyasaya
daha ucuza sunulmasını
sağlamaktadır1.
“Hakkın Tüketilmesi” kav-
ramına göre, eğer fikri
veya sınai mülkiyet hakkı
konusu olan eşya hak sahibi
veya onun lisans verdiği bir
kişi tarafından yahut onun
izni ile bir kez piyasaya
sunulmuş ise hak sahibi
artık bu hakkı aynı eşyanın
o piyasaya ithalini yasakla-
mak için kullanamaz.
1 European Commission Press Release Database, “Commission Communication on Parallel Imports of Proprietary Medicinal
Products Frequently Asked Questions”, http://europa.eu/rapid/press-release_MEMO-04-7_en.htm?locale=en
(Erişim Tarihi: 28.04.2015).
2 Agreement on Trade-Related aspects of Intellectual Property Rights, https://www.wto.org/english/docs_e/legal_e/27-trips.pdf
(Erişim Tarihi: 05.02.2015)
3 World Trade Organization, “Agreement on Trade, Related Aspects of Intellectual Property Rights, Article 41”, https://www.wto.org/
English/docs_e/legal_e/27-trips.pdf (Erişim Tarihi:01.01.2015), s.20
4 556 Sayılı Markaların Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, “Madde 9/II-c ve Madde 13/I”.
(Çevrimiçi) http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/4.5.556.pdf, (Erişim Tarihi: 15.03. 2015),s.6.
*Benzer hükümler aşağıda sayılan mevzuatlarda da yer almaktadır:
5147 Sayılı Entegre Devre Topoğrafyalarının Korunması Hakkında Kanun, “Madde 12” (Çevrimiçi)
http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2004/04/20040430.htm#1 (Erişim Tarihi:15.03.2015).
551 Sayılı Patent Haklarının Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, “Madde 76” (Çevrimiçi)
http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/4.5.551.pdf (Erişim Tarihi: 15.03.2015), s.20.
554 Sayılı Endüstriyel Tasarımların Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname (Çevrimiçi)
http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/4.5.554.pdf (Erişim Tarihi: 15.03.2015).
5World Trade Organization, “Agreement on Trade, Related Aspects of Intellectual Property Rights, Article 51”,
https://www.wto.org/English/docs_e/legal_e/27-trips.pdf (Erişim Tarihi:01.01.2015), s.24
6 EUR-Lex Access to European Union law, Official Journal of the European Union, “Directive 2008/95/EC of the European
Parliament and of the Council of 22 October 2008 to Approximate The Laws of the Member States Relating to Trade Marks, Article
7(1)”, http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/ALL/?uri=CELEX:32008L0095 (Erişim Tarihi: 20.04.2015).
7T.C. Dışişleri Bakanlığı, “AB-Türkiye Ortaklık Konseyi’nin 1/95 Sayılı Kararı, Madde 28 ve EK 8”
(Çevrimiçi) http://www.mfa.gov.tr/1-95-sayili-ortaklik-konseyi-karari-gumruk-birligi-karari.tr.mfa (Erişim Tarihi: 04.02.2015).
8World Trade Organization, “TRIPS Agreement, Article 8.2.”,
https://www.wto.org/English/Docs_E/Legal_E/27-trips_03_e.htm(Erişim Tarihi: 01.01.2015).
9 World Trade Organization, “TRIPS Agreement, Article 51”,
https://www.wto.org/English/Docs_E/Legal_E/27-trips_05_e.htm (Erişim Tarihi: 01.01.2015).
10 EUR-Lex Access to European Union law, Official Journal of the European Union, “Regulation (EU) No 608/2013 of the European
Parliament and of the Council of 12 June 2013 Concerning Customs Enforcement of Intellectual Property
Rights and repaling Council Regulation (EC) No 1383/2003”,
http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?qid=1442078052151&uri=CELEX:32013R0608 (Erişim Tarihi: 28.04.2015)
11 4458 Sayılı Gümrük Kanunu, Madde 57, 2. Fıkra uyarınca; Fikri ve sınai haklar mevzuatına göre korunması gereken haklar ile
ilgili olarak hak sahibinin yetkilerine tecavüz eder mahiyetteki eşyanın alıkonulması veya gümrük işlemlerinin durdurulması hak
sahibinin veya temsilcisinin talebi üzerine gümrük idareleri tarafından gerçekleştirilir.
(Çevrimiçi)http://mevzuat.basbakanlik.gov.tr/Metin.
Aspx?MevzuatKod=1.5.4458&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch=&Tur=1&Tertip=5&No=4458 (Erişim Tarihi: 05.02.2015), s.25.
12 EUR-Lex Access to European Union law, Official Journal of the European Union, “Regulation (EU) No 608/2013 of
the European Parliament and of the Council of 12 June 2013 concerning customs enforcement of intellectual property
rights and repealing Council Regulation (EC) No 1383/2003 Article 6”,
http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?qid=1442078052151&uri=CELEX:32013R0608 (Erişim Tarihi: 29.04.2015).
134458 Sayılı Gümrük Kanunu, “Madde 57(5)” (Çevrimiçi)
http://mevzuat.basbakanlik.gov.tr/Metin.
Aspx?MevzuatKod=1.5.4458&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch=&Tur=1&Tertip=5&No=4458
(Erişim Tarihi: 05.02.2015).s.26.
14 Gümrük Yönetmeliği, Madde 104 (2) “Hak sahibinin izni ile ticari markaya sahip olmuş, patent veya faydalı model hakları, telif veya
bağlantılı haklar, tasarım hakları, entegre devre topografyası hakkı, yeni bitki çeşitlerine ait ıslahçı hakkı veya coğrafi işaret hakkı
ile korunmuş ve hak sahibinin izni ile üretilmiş eşyanın hak sahibinin rızası dışında birinci fıkrada belirtilen durumlardan birine tabi
olması veya hak sahibinin onayladığından farklı koşullarda üretilmesi veya başka koşullarda 107nci maddenin birinci fıkrasında
belirtilenden farklı bir fikri ve sınai hak ile korunması halinde söz konusu eşya bu madde hükümleri kapsamı dışında tutulur”
şeklindedir. (Çevrimiçi) http://www.mevzuat.gov.tr
Metin.Aspx?MevzuatKod=7.5.13472&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch=g%C3%BCmr%C3%BCk%20y%C3%B6n
(Erişim Tarihi: 05.02.2015).
15World Trade Organization, “TRIPS Agreement, Articles 48, 50 and 56”, https://www.wto.org/English/Docs_E/Legal_E/27-
trips_05_e.htm (Erişim Tarihi: 01.01.2015)
16World Trade Organization, “TRIPS Agreement, Article 53”, https://www.wto.org/English/Docs_E/Legal_E/27-trips_05_e.htm
(Erişim Tarihi: 01.01.2015)
17 EUR-Lex Access to European Union law, Official Journal of the European Union, “Regulation (EU) No 608/2013 of
the European Parliament and of the Council of 12 June 2013 concerning customs enforcement of intellectual property
rights and repealing Council Regulation (EC) No 1383/2003 Article 28”, http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/
TXT/?qid=1442078052151&uri=CELEX:32013R0608 (Erişim Tarihi: 20.04.2015)
18EUR-Lex Access to European Union law, Official Journal of the European Union, “Regulation (EU) No 608/2013
of the European Parliament and of the Council of 12 June 2013, Article 30” http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/
TXT/?qid=1442078052151&uri=CELEX:32013R0608 (Erişim Tarihi: 20.04.2015)
19Gümrük Yönetmeliği, “Madde 103 (11)”, (Çevrimiçi) http://www.mevzuat.gov.tr/Metin.
Aspx?MevzuatKod=7.5.13472&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch=g%C3%BCmr%C3%BCk%20y%C3%B6n
(Erişim Tarihi: 20.04.2015)
DİPNOTLAR
GÜMRÜK MÜŞAVİRİ | 46 11