Basic HTML Version
İLAVE GÜMRÜK VERGİSİNDE MENŞE ÜLKE KRİTERİ
İ
thalat Rejim Kararının 9.
Maddesine istinaden her
yıl itibari ile eşyaya uygula-
nacak gümrük vergisi oran-
ları ile ödenecek toplu konut
fonunu gösterir listeler yayın-
lanmaktadır. Bu listeler; (I),
(II), (III), (IV), (V) ve (VI) numa-
rası altında şekillendirilmek-
tedir. Her liste ile kapsamında
yer alan eşyaları ve bu eşya-
lara ilişkin varsa gümrük ver-
gileri ve toplu konut fonları
belirlenmekte olup, gerekli
görüldüğünde, liste içeriği ve
oranlar Ek Kararlar ile değiş-
tirilebilmektedir.
Rejim Kararı eki (I) sayılı Liste,
Tarım Ürünleri listesinden
oluşmaktadır. Sanayi Ürünleri
ise İthalat Rejim Kararının (II)
sayılı Listesinde yer almakta-
dır. İthalat Rejim Kararının (III)
Sayılı listesinde İşlenmiş Tarım
Ürünleri listelenmiştir. Kara-
rın (IV) Sayılı listesinde Balıkçı-
lık ve Su Ürünleri bulunmakta-
dır. İthalat Rejim Kararının (V)
Sayılı listesinde ise Gümrük
Vergisi Askıya Alınacak Ürün-
ler Listesi kapsamındaki eşya
gösterilmektedir. Rejim Kara-
rına göre II sayılı liste kapsa-
mında yer alan maddelerin
aynı zamanda V sayılı listede
yer alması durumunda, düşük
olan Gümrük Vergi oranı uygu-
lanmaktadır. En son olarak ise
sivil hava taşıtlarında kulla-
nılmak üzere nihai kullanım
konusu eşyaları kapsayan (VI)
sayılı liste bulunmaktadır.
İthalat Rejim Kararlarında
yayımlanan gerek gümrük
vergisi ve gerekse ilave güm-
rük vergisinin, 474 sayılı
Kanuna dayandığı ve Bakan-
lar Kurulu Kararı (Kararname)
ile hayat bulduğu anlaşılmak-
tadır. İthalat Rejim Kararında
yer alan gümrük vergileri lis-
teler halinde ayrı ayrı düzen-
lenmiştir. İthalat Rejim Kararı
eki II sayılı liste kapsamı eşya-
nın tercihli tarife uygulaması
ile ülkelere göre vergi oranları
belirlenmiştir. Bu durumda,
konunun anlaşılması adına
‘’Gümrük Vergisi’’ ile ‘’İlave
Gümrük Vergisinin’’ farklılığı
nedir? sorusunun cevaplan-
ması gerekmektedir.
Makalemiz konusu ‘’Gümrük
Vergisi’’ ile ‘’İlave Gümrük Ver-
gisinin’’ farklılığının açıklan-
masına, A.TR dolaşım belge-
sinin kapsamının sınırlarının
belirlenmesi ile başlayalım.
Ülkemizin, gümrük birliğine
taraf olmasından sonra, bir-
lik sanayi ürünlerinin (İthalat
Rejim Kararının II ve III sayılı
listeleri) üzerindeki gümrük
vergileri kaldırılmak sureti ile
bu ürünlerin, topluluğa üye
ülkeler arasında serbest bir
şekilde ticareti sağlanmıştır.
Bu anlamda, A.TR dolaşım bel-
gesi; tercihli tarifeden yarar-
lanmaya imkan tanıyan dola-
şım belgesi olmasına karşın
bir menşe isbat belgesi değil-
dir. Birlik dışındaki ülke men-
şeli ürünlerin örneğin Çin,
gümrük birliğinin herhangi bir
ülkesinden örneğin Almanya,
gümrük vergisi ödenerek
serbest dolaşıma sokulması
halinde A.TR dolaşım belgesi
eşliğinde ülkemize gümrük
vergisi ödenmeden ticarete
konu edilebilmekte fakat, eşya-
nın menşei değişmediğinden
varsa İlave Gümrük Vergisine
tabi olarak ithalatın gerçek-
leştirilmesi gerekmektedir. Bu
anlamda, İlave Gümrük Vergisi
uygulaması yapılan sektörle-
rin, menşe ülke kriterine göre
farklı oranlarda İlave Gümrük
Vergisi tatbikatında bulunul-
duğu görülmektedir.
İlave Gümrük Vergisi düzen-
lemesi yapılan Kararnamele-
rin incelenmesinde; kapsam
konusu eşyalara ilişkin olarak
Avrupa Birliği menşeli olma-
yan eşyanın, A.TR belgesi eşli-
ğinde gelmesi halinde dahi
İlave Gümrük Vergisine tabi
olduğu ancak, eşyanın Avrupa
Menşeli olduğunun belirlen-
mesi halinde İlave Gümrük
Vergisinin alınmayacağı anla-
şılmaktadır.
Düzenlemeye
göre, A.TR dolaşım belgesi eşli-
ğinde ithal edilen Avrupa Bir-
liği ve Türk menşeli olmayan
eşyadan, İlave Gümrük Ver-
gisi ‘Diğer Ülkeler’ sütununda
belirtilen oran üzerinden alın-
maktadır. Bununla birlikte,
Türkiye’nin taraf olduğu ser-
best ticaret anlaşmaları çer-
çevesinde bir çapraz menşe
kümülasyon sistemine dahil
ülkeler menşeli eşyadan ter-
cihli menşeinin tevsiki halinde
ilave gümrük vergisi alınma-
yacağı da hükme bağlanmıştır.
Bu duruma göre İlave Gümrük
Vergisine tabi olmayan men-
şeli eşyaların (menşeinin bel-
gelendirilmesi dairesinde); AB
Ülkeleri, EFTA Ülkeleri ve STA
Ülkeleri (İsrail, Makedonya,
Bosna-Hersek, Fas, Batı Şeria
ve Gazze Şeridi, Tunus, Mısır,
Gürcistan, Arnavutluk, Ürdün,
Şili, Sırbistan, Karadağ, Kosova,
Güney Kore ve Morityus olabi-
leceği belirlenmektedir.
Bilindiği
üzere,
dampinge
karşı önleme hem de ilave
gümrük vergisi uygulama-
sına tabi olan 54.07 ve 55.13,
55.14, 55.15, 55.16 ile 58.10,
61.01, 61.04, 61.05, 61.06 Güm-
rük Tarife Pozisyonları altında
yer alan mensucat eşyasının
Avrupa Birliği ve Serbest Tica-
ret Anlaşması kapsamındaki
ülkelerden ithalatında, ticaret
politikası önlemlerinin etkisiz
kılınmasına yönelik girişimle-
rin önlenmesini teminen Güm-
rük İdarelerince, menşe bel-
gesi aranılmaktadır.
4
GÜMRÜK MÜŞAVİRİ |
46
34